4 haftalık gebelik konulu makalemizde, 4 haftalık hamilelik sürecinde bedeninizde ve bebeğinizde oluşacak değişim ve gelişimleri sizler için derledik.
Hamileliğin 4. Haftasında Anne Ve Bebek Gelişimi
Bu hafta yapılan kan testi büyük oranda doğru sonuç verir, idrar testinde ise yanılmalar olabilir. İdrar testi negatif çıkıyorsa birkaç gün sonra tekrar denenmelidir. Pozitif çizgiyi gören anneler ise bu hafta gebelik muayenesine giderek bebek ve kese gelişimini öğrenebilir. 4 haftalık gebelik döneminde bebekler bir haşhaş tohumu kadar küçüktür ancak gelişimleri büyük bir hızla devam eder.
4 Haftalık Gebelikte Bebek Gelişimi Nasıldır?
Gebeliğin 4. Haftası bebeğin embriyonik dönemde olduğu bir süreçtir ve 10. Haftaya kadar devam eder. Bu hafta bebekler hücre topluluğundan ayrılır ve rahme yerleşir. Anne ve babadan genler ile bebekler yeni bir gen oluşturmak için çaba gösterir.
Bu hafta bebekler 1 – 3 mm’dir ve doğum sonuna kadar ortalama 50 cm uzayabilir. Aynı zamanda organların oluşumu ve gelişimi de birkaç hafta içinde tamamlanabilir, bazı organları ise çalışabilecek kadar fonksiyon kazanmıştır.
Bebeğin rahme yerleşmesi ile birlikte hücreler göreve ayrılır, bu görevler şunlardır:
- Bebeğin beslenmesini sağlayacak hücreler,
- Vücudunu oluşturacak hücreler,
- Plasentayı oluştuacak hücreler.
Plasenta oluşumu gebeliğin altıncı haftasına kadar devam eder ve bu süreye kadar bebekler yolk kesesinden beslenir. Daha sonra yolk kesesi kaybolur ve anne – bebek bağlantısı gerçekleşir, böylece bebek direkt anneden besin, oksijen ve kan alabilir.
Bebekler genellikle rahmin üst arka duvarına yerleşir, burası annenin kılcal damarlarının en yoğun olduğu bölgedir. Bebeğin yerleşmesi ile birlikte annenin Beta HCG ( hamilelik ) hormonu yükselmeye başlar ve annenin vücudu gebeliğe alışma sürecine girer. 4 haftalık bebek gelişimi artık embriyo adını alır, bir önceki haftada ise küçük bir hücre topluluğudur. Aynı zamanda bu hafta bebekler epiblast ve hipoblast adlarında iki katmandan oluşmaktadır. Oluşan bu katmanlar bebeğin uzuv ve organ gelişiminde yardımcı olmaktadır.
Embriyo, amniyotik kesenin içinde sıkıca sarılıdır ve dış etmenlerden korunabilir.
Bebeğin 4. Haftada Gelişim Süreci
Bebekler bu hafta oldukça savunmasız ve güçsüzdür. Henüz organları gelişim aşamasındadır ve anne bedeninin hamileliği kabul etmemesi ya da genetik bozukluklar gebeliğin sonlanmasına neden olabilir. 4 haftalık gebelik bebeğin durumu şu şekildedir:
- Amniyotik sıvı ve besin kesesi bu hafta oluşmaya başlayabilir,
- Plasentanın ilkel hali bu hafta iki katmandan oluşur, hücreleri rahimde tüp benzeri kanallar açarak ilerler ve anne – plasenta arasında kan ve oksijen bağı gerçekleşir,
- Embriyonun bir kısmı cinsiyeti oluşturur, diğer kısmı ise rahim içindeki kan, oksijen ve besinin sağlanabilmesi aynı zamanda atıkların giderilmesi için çalışamalara başlar,
- Bebeğin kan hücrelerini oluşturacak bir yapı olmadığı için bu hafta amniyotik kese ve yolk kesesi bu görevi üstlenir,
- 4 haftalık bebek görüntüsü anneleri meraklandırabilir ancak bu hafta ultrason muayenesinde bebeğiniz görünmeyebilir, henüz çok küçük ve ultrasonda sadece kese gözükebilir.
Hamileliğin 4. Haftasında Annenin Değişimi Nasıldır?
Anneler genellikle bu hafta hamile olduğunu fark etmeyebilir, hamileliğin ilk ve en önemli belirtisi regl gecikmesi olarak kabul edilir. Regl gecikmesinin ardından anneler gebelikten şüphelenebilir. Ancak bu hafta yapılan idrar testleri doğru sonucu vermeyebilir. İdrar testleri regl gecikmesinin 10 günü geçmesi ile birlikte net ve doğru sonuçlar verebilir.
4 haftalık hamilelik dönemi PMS dönemi ile de karıştırılabilir. Erken gebelik belirtileri ve PMS belirtileri hemen hemen aynıdır ve anneler beklenmedik bir şekilde hamile olduğunu öğrenebilir. Bazı anneler ise gebelik belirtilerini hiçbir şekilde fark etmez ve günlük olağan yaşantısına devam edebilir. Gebelik belirtilerini hissetmek ya da gebeliği öğrenebilmek için hamileliğin dördüncü haftası çok erken bir süre sayılabilir. Anneler, genellikle gebeliği 5 – 6. Haftalarda regl gecikmesinin ardından fark edebilir.
Regl ile karıştırılan diğer bir belirti ise yerleşme kanamasıdır. Bebeğin rahme tutunması ile birlikte yerleşme kanaması yaşanır ancak bu kanama adet dönemine göre daha farklıdır. Ancak her kadında görülmeyebilir. 4 haftalık gebelikte yerleşme kanaması açık kırmızı, açık pembe ya da açık kahverengi şeklinde olabilir. Bu kanama parça parça gelebildiği gibi regl döneminde olduğu gibi yoğun bir şekilde de gerçekleşebilir. Kanama sırasında anneler ağrı ya da sancı hissetmez. Yerleşme kanaması genellikle daha soluk renkte ve koyu kıvamlıdır.
Gebeliğin 4. Haftasında Annenin Vücut Değişimi
Annelerde fiziksel değişimlerden ziyade ruhsal ve bedensel değişimler yaşanır. 4 haftalık hamilelikte karın şişer mi sorusu birçok gebe tarafından sorulur ancak bu sorunun cevabı olumsuzdur. Bu hafta rahim ve bebek yeterince büyümediği için hamilelik dışardan fark edilmez. Ancak erken gebelik belirtileri ve gebeliğin etkileri ile bedende büyük bir değişim meydana gelebilir. Bu değişimler aşağıda sıralanmıştır:
- Rahim: Bebeği koruyabilmek ve sağlıklı bir gebelik yaşanması için rahim duvarı kalınlaşır ve kan damarları genişler, doğuma yaklaştıkça rahim duvarı incelecek ve doğum sonrasında eski haline dönecektir,
- Göğüsler: Birçok kadın regl ve gebelik döneminde göğüs ağrısı ve hassasiyeti yaşayabilir. Ancak gebelik döneminde bu değişim daha çok hissedilebilir, progesteron ve östrojen hormonunun salgılanması göğüslerde dolgunluk ve sızı şikayetlerini oluşturabilir,
- Ruhsal değişimler: Hamilelik döneminde ruhsal değişimler ve ani çıkışlar sıklıkla görülür, hormonların yanı sıra annenin stresi de duygu değişimlerini hızlandırabilir,
- Dolaşım sistemi: Bebeğin kan ve oksijen ihtiyacını karşılayabilmek için kalp ve dolaşım sistemi hamilelik öncesine göre daha fazla efor sarf eder. Gebeliğin ilk üç ayında kan hacminin ve dolaşımının artması nedeniyle anneler daha yorgun ve bitkin hissederken tansiyon problemleri de görülebilir,
- Kasık: 4 haftalık gebelikte kasık ağrısı en sık yaşanan şikayetlerden biridir. Vücudun bebeğe alışması ve yer açmaya çalışması kasık ağrılarını arttırabilir özellikle gün boyu aktif olmak kasık ağrılarını şiddetlendirebilir.
4 Haftalık Gebelik Belirtileri
Hormonların yükselmesi, bedenin yeni bir canlıyı kabullenmeye çalışması ve beden değişimi ile anneler erken gebelik belirtileri ve şikayetlerini hissetmeye başlayabilir. Fakat bu dönemde ya da sonrasında gebelik belirtilerini fark etmemek bebeğin sağlığı hakkında bilgi vermez. Bu hafta yaşanan belirtiler şunlardır:
- Uykusuzluk ve uyku problemleri,
- Ağızda salya artışı ve ağız içinde metalik tat hissi,
- Bacak krampları,
- Bitkinlik ve halsizlik,
- Kusma ve özellikle sabah saatlerinde mide bulantısı,
- Sık sık idrara çıkma,
- Hafif şiddetli lekelenme tarzında kanamalar,
- Koku hassasiyeti,
- Şişkinlik ve gaz sorunları,
- Vajinal akıntıda artış.
4 haftalık gebelik belirtileri her kadında aynı şekilde ve aynı şiddette görülmeyebilir. Hassas bir bünyeye sahip olan anneler bu dönemde erken gebelik belirtilerini yaşamaya başlar ancak belirtilerin şiddetlenmesi birkaç haftayı bulabilir.
Hamileliğin 4. Haftasında Folik Asit Kullanımı
Planlanan gebeliklerde hamilelik öncesi ve sonrası üçer ay folik asit kullanımı doktorlar tarafından önerilmektedir. Ancak plansız ve beklenmeyen gebeliklerde ilk üç ay mutlaka folik asit kullanılmalıdır. Gebelikte folik asit kullanımı bebeğin beyin ve omurilik gelişimini olumlu yönde etkilemektedir.
Gebelik döneminde folik asit kullanılmaması omurganın açık kalması (spina bifida), omuriliğin açık kalması, anansefali (beynin gelişmemesi), ensefalosel (kafatasından beyin çıkması), gibi önemli hastalıklara sebep olabilir. Merkezi sinir sisteminin ve beyin gelişiminin sağlıklı bir şekilde tamamlanabilmesi için gebeliğin ilk üç ayında doktor onayı ile folik asit kullanılmalıdır.